რადიოდიოდინით მკურნალობა

ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებების მკურნალობა რადიოიოდით 

რადიოიოდით თერაპია (RAI), რომელიც ასევე ცნობილია როგორც რადიოაქტიური იოდით თერაპია (I-131 თერაპია), ფართოდ გამოიყენება ფარისებრი ჯირკვლის დაავადების, მათ შორის ჰიპერთირეოზისა და ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნის სამკურნალოდ. ეს მეთოდი იყენებს რადიოაქტიურ იოდს (I-131), რომელიც ფარისებრი ჯირკვლის უჯრედებში გროვდება და მათ დაშლას (დესტრუქციას) იწვევს.

რადიოიოდით თერაპიის ჩვენებები

1. ჰიპერთირეოზი (ფარისებრი ჯირკვლის მომატებული აქტივობა)

   • გრეივსის დაავადება 

   • მრავალკვანძოვანი ტოქსიური ჩიყვი

   • ტოქსიური ადენომა

2. ფარისებრი ჯირკვლის კიბო

   • გამოიყენება ფარისებრი ჯირკვლის ქირურგიული მკურნალობის (თირეოიდექტომიის) შემდეგ, ნარჩენი ქსოვილის ან მეტასტაზების გასანადგურებლად ფარისებრი ჯირკვლის დიფერენცირებული კიბოს (პაპილარული და ფოლიკულური) შემთხვევაში.

როგორ მოქმედებს რადიოიოდით თერაპია

• I-131 პაციენტი იღებს პერორალურად (კაფსულის ან სითხის სახით)

• რადიაცია ეტაპობრივად არღვევს ფარისებრი ჯირკვლის უჯრედებს

• მკურნალობა არ მოქმედებს სხვა ქსოვილებზე, რადგან იოდი ბუნებრივად მხოლოდ ფარისებრი ჯირკვლის უჯრედებში გროვდება.

მომზადება რადიოიოდით თერაპიისთვის

1. იოდით მწირი დიეტა (ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნის მქონე პაციენტებისთვის)

   • მკურნალობამდე 1-2 კვირით ადრე საჭიროა იოდის მიღების შეზღუდვა, რადგან ფარისებრის უჯრედებმა უკეთ შეიწოვონ რადიოიოდი.

   • უნდა მოერიდოთ იოდით მდიდარ პროდუქტებს (რძის ნაწარმი, ზღვის პროდუქტები, იოდიზირებული მარილი).

2. თიროქსინის შეწყვეტა (ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნის შემთხვევაში)

   • ლევოთიროქსინი (T4) უნდა შეჩერდეს და დროებით ჩანაცვლდეს ლიოთირონინით (T3).

   • ალტერნატიულად, შესაძლებელია რეკომბინანტული TSH (Thyrogen®) ინექციების გამოყენება, რაც აუმჯობესებს ფარისებრი ჯირკვლის უჯრედების მიერ იოდის შეწოვას.

3. ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების ანალიზი

   • TSH-ის მაღალი დონე უზრუნველყოფს რადიოიოდის უკეთ შეწოვას.

4. ორსულობა და ლაქტაციის შეზღუდვები

   • მკურნალობა უკუნაჩვენებია ორსულობის დროს – პაციენტი უნდა მოერიდოს დაორსულებას მინიმუმ 6 თვის განმავლობაში.

   • ლაქტაცია უნდა შეჩერდეს მკურნალობის დაწყებამდე.

უსაფრთხოების ზომები მკურნალობის შემდეგ 

• მოერიდეთ ახლო კონტაქტს სხვა ადამიანებთან, განსაკუთრებით ორსულებთან და ბავშვებთან 3-7 დღის განმავლობაში.

• გამოიყენეთ პირადი ჭურჭელი და კარგად გარეცხეთ გამოყენების შემდეგ.

• ტუალეტის გამოყენების შემდეგ ორჯერ ჩარეცხეთ წყალი და კარგად დაიბანეთ ხელები.

• დალიეთ ბევრი წყალი, რათა ორგანიზმიდან რადიოაქტიური იოდი სწრაფად გამოიდევნოს.

• მოერიდეთ ერთ საწოლში ძილს სხვა ადამიანთან რამდენიმე დღის განმავლობაში.

• აეროპორტებში და საზღვრებზე რადიაციული დეტექტორები შესაძლოა რეაგირებდნენ – იმოგზაურეთ სამედიცინო ცნობის თანხლებით, თუ ეს აუცილებელია.

მოსალოდნელი შედეგები და გვერდითი მოვლენები

• ჰიპერთირეოზის მკურნალობა:

  • პაციენტების უმეტესობას უვითარდება ჰიპოთირეოზი 3-6 თვის განმავლობაში, რის გამოც საჭიროა ლევოთიროქსინის (T4) ხანგრძლივი გამოყენება.

• ფარისებრი ჯირკვლის  სიმსივნის  მკურნალობა:

  • ნარჩენი ფარისებრი ჯირკვლის ქსოვილის განადგურება ამცირებს რეციდივის რისკს.

  • საჭირო ხდება პერიოდული სკანირება სიმსივნის მონიტორინგისთვის.

შესაძლო გვერდითი მოვლენები:

• ყელის ტკივილი ან შეშუპება (განსაკუთრებით მაღალი დოზების შემთხვევაში)

• გემოს შეცვლა ან პირის სიმშრალე

• დაღლილობა

• თვალის სიმშრალე (იშვიათ შემთხვევაში)